Institut Rakyat memandang serius agenda Pemerkasaan Ekonomi
Bumiputera (PEB) yang diumumkan oleh Perdana Menteri Najib Razak pada 14
September 2013 memandangkan kegusaran serius bahawa PEB ini, jika
dilaksanakan akan terus meminggirkan golongan Bumiputera termasuk
masyarakat Melayu sendiri yang miskin di seluruh negara terutamanya di
luar bandar di samping risiko menimbulkan ketegangan etnik dalam negara
berbilang kaum seperti Malaysia.
Justeru, dalam analisa sepintas lalu Institut Rakyat, tiga persoalan berikut wajar dikemukakan mengenai agenda tersebut:
Adakah PEB akan mengurangkan jurang ekonomi di antara dan di kalangan kaum?
Adakah PEB akan mengeratkan hubungan antara etnik?
Apakah halatuju PEB dari segi kesaksamaan sosial dan perpaduan nasional?
Institut Rakyat berpendapat bahawa pengumuman ini jelas merupakan
antara langkah-langkah persediaan PM Najib sebelum Perhimpunan Agung
Umno yang dijangka akan berlangsung sebelum berakhirnya tahun 2013.
Inisiatif seumpama PEB ini seolah-olah memberi isyarat kepada PERKASA
yang selama ini begitu lantang sejak pentadbiran Najib agar memberi
sokongan padu kepada kepimpinan PM Najib. Malah, inisiatif ini boleh
dilihat sebagai jaminan kepada pertubuhan bersayap kanan itu yang pernah
membantah cubaan PM Najib melakukan perubahan melalui New Economic
Model (NEM) atau Model Ekonomi Baharu bahawasanya agenda perjuangan
PERKASA sebenarnya adalah.satu-satunya matlamat pembangunan ekonomi
nasional.
PM Najib juga telah mengumumkan penubuhan Majlis Ekonomi Bumiputera
(MEB) yang bakal dipengerusikan oleh beliau sendiri, Timbalan Perdana
Menteri dan beberapa menteri lain. Institut Rakyat tidak menolak
kemungkinana bahawa langkah seumpama ini akan digunakan oleh PM Najib
untuk mengawal pelbagai kumpulan dalam Umno untuk menstruktur semula
kuasa politik ke atas ekonomi Malaysia seperti mana yang pernah
dilakukan oleh Tun Dr. Mahathir dahulu.
Untuk mempertahankan jawatan Presiden Umno, Najib perlu berusaha
lebih gigih kerana kegagalan memenuhi kebanyakan KPI pilihanraya umum
ketigabelas (PRU13): hilang lebih banyak kerusi kepada Pakatan Rakyat,
gagal menawan semula Selangor malah Pakatan Rakyat (PR) menang besar
dengan menguasai lebih daripada dua pertiga kerusi Dewan Undangan
Negeri, dan kehilangan undi popular Barisan Nasional (BN) buat kali
pertama.
Formula BN berlandaskan kepelbagaian kaum lenyap selepas PRU13. BN
kini lebih jelas sebagai satu gabungan politik yang didominasi oleh Umno
dan beberapa parti tertentu dari Sabah dan Sarawak. Justeru,
kemungkinan kepimpinan BN/Umno akan lebih terdorong untuk menjadi sebuah
kerajaan bagi Bumiputera sahaja dan bukan kerajaan bagi seluruh rakyat
Malaysia adalah suatu risiko yang tidak boleh dipandang enteng.
Walaupun Najib sepatutnya menjadi Perdana Menteri bagi semua rakyat
Malaysia, tanpa mengira latarbelakang etnik, agama dan kecenderungan
politik, sebaliknya dengan agenda PEB ini PM Najib sebenarnya jauh
keterbelakang berbanding dengan Dasar Ekonomi Baru (DEB).
DEB
DEB adalah suatu program sosio-ekonomi dengan serampang dua mata yang
diperkenalkan pada 1971, dirangka untuk mewujudkan perpaduan nasional
iaitu pembasmian kemiskinan tanpa mengira kaum supaya jurang kekayaan
dan pendapatan antara kaum dapat dirapatkan serta penyusunan semula
masyarakat untuk memperbetulkan ketidakseimbangan ekonomi dan
menghapuskan pengenalan kaum mengikut fungsi atau sektor ekonomi.
Tujuan utama DEB adalah untuk menstrukturkan semula masyarakat dengan
mengubah sistem ekonomi warisan penjajah British di mana peranan dan
sektor ekonomi telah diasingkan mengikut kumpulan etnik agar penjajah
boleh terus menikmati hak istimewa ke atas ekonomi menerusi strategi
"divide and rule".
Walaubagaimanapun, dasar tindakan affirmatif ini hanya berkesan jika
dilaksanakan dalam satu jangkamasa tertentu dan wajar ditamatkan jika
didapati secara empirikal telah mencapai kebanyakan daripada objektif
asal untuk mengelakkan penyalahgunaan dan kebergantungan berlebihan
terhadap hak atau kedudukan istimewa yang secara semulajadi bersifat
sementara yang berkemungkinan mengwujudkan bibit-bibit ketegangan
hubungan etnik.
Namun, menurut kajian UNDP yang bakal menerbitkan Laporan Pembangunan
Manusia di Malaysia, Bumiputera-bukan-Melayu yang merupakan minoriti
dalam kumpulan besar Bumiputera telah ketinggalan dalam bidang
pendidikan, pekerjaan dan kualiti hidup berbanding dengan masyarakat
Melayu, Cina dan India. Kebanyakkan daripada mereka bertumpu di Sabah,
Sarawak dan kampung Orang Asli di Semenanjung Malaysia malah masyarakat
Melayu yang miskin.
Fokus peringkat kedua DEB yang dijenamakan semula sebagai Dasar
Pembangunan Nasional pada tahun 1991 adalah untuk mengwujudkan komuniti
dagang dan industri Bumiputera dengan mengagihkan pemilikan entiti awam
kepada sektor swasta. Jawapan Dr Mahathir pada ketika itu untuk
menangani ketidaksaksamaan ekonomi adalah dengan mengwujudkan seramai
mungkin jutawan Melayu supaya sama ramai dengan jutawan Cina. Pendekatan
ini melahirkan lapisan usahawan elit Melayu yang mempunyai pertalian
yang terlalu rapat dengan ahli politik dan akhirnya mengakibatkan jurang
intra-etnik meningkat secara mendadak dan pembangunan luar bandar terus
gagal mendapat perhatian yang sewajarnya.
Ketidaksaksamaan Nasional Meningkat
Malaysia hari ini merupakan antara negara di Asia Tenggara yang
paling tidak saksama masyarakatnya. Ukuran Pekali Gini (Gini
coefficient) digunakan untuk mengukur ketidaksaksamaan pendapatan di
mana 1 merupakan ketidaksaksamaan penuh, manakala 0 merupakan
kesaksamaan penuh. Menurut Laporan Pendapatan Isi Rumah dan Kemudahan
Asas 2012, pekali Gini Malaysia secara keseluruhan adalah 0.431;
ketidaksaksamaan di kalangan sesuatu kumpulan etnik hampir sama bagi
setiap etnik: Bumiputera (0.421), Cina (0.422), and India (0.443).
Malah, apa yang lebih menyedihkan adalah apabila 40% isi rumah terbawah
hanya mempunyai pendapatan bulanan purata sebanyak RM1,847 pada tahun
2012.
Fokus agenda PEB terhadap golongan Bumiputera semata-mata bukan
sahaja menafikan realiti bahawa ketidaksaksamaan ekonomi adalah satu
fenomena yang melangkaui batasan etnik, malah gagal mengenalpasti
masalah berbeza yang dihadapi oleh Bumiputera di bandar dan luar bandar,
serta kepelbagaian cabaran yang dialami oleh Bumiputera kelas menengah
dan miskin. Institut Rakyat mengambil pendirian bahawa jika fokus utama
adalah untuk membasmi kemiskinan dan merapatkan pelbagai jurang
sosio-ekonomi, maka dasar tindakan afirmatif wajar disasarkan
berdasarkan kelas ekonomi.
Tidak keterlaluan jika agenda PEB yang diumumkan oleh PM Najib boleh
disifatkan sebagai pendekatan patron-klien “Saya tolong kamu, kamu
tolong saya” yang bertitiktolak daripada kepentingan dan matlamat yang
ingin dicapai dalam Perhimpunan Agung Umno. Ini adalah kerana Agenda PEB
hanya akan dapat memanfaatkan golongan Bumiputera warga bandar serta
kumpulan berpendapatan rendah dan sederhana yang telah pun mempunyai
pendidikan asas, kewangan dan keupayaan infrastruktur untuk menyertai
program ini dan bukannya Bumiputera di kawasan luar bandar di
Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak yang masih hidup dalam serba
kekurangan tanpa jalan, sekolah, hospital, peluang melanjutkan pelajaran
ke peringkat yang lebih tinggi, bekalan air dan elektrik. Ironinya,
kemenangan BN dalam PRU13 banyak bergantung kepada golongan yang serba
kekurangan ini kerana tanpa sokongan mereka BN tidak mungkin mampu
memberntuk Kerajaan Pusat.
Mengelakkan ketidakpuasan hati antara etnik
Institut Rakyat berpendapat dasar ekonomi yang berasaskan etnik akan
hanya memecahbelahkan masyarakat kerana ia akan mengundang rasa tidak
puas hati di kalangan mereka yang tercicir, sedangkan setiap rakyat
Malaysia mempunyai keupayaan untuk menyumbang kepada pembangunan
nasional dan seterusnya layak menikmati kemakmuran ekonomi bersama.
Maka, adalah menjadi tanggungjawab kerajaan untuk memastikan
pengagihan kekayaan dan kemakmuran ekonomi yang saksama dengan sasaran
berasaskan keperluan atau "needs-based policy" bukannya etnik.
Hakikatnya, BN/Umno gagal menggunakan pendekatan ini sepenuhnya
kerana mereka terlalu terikat dengan komitmen kepada politik perkauman
Umno. Namun, ini sepatutnya tidak menghalang mereka daripada
memperkenalkan pendekatan berdasarkan kedudukan ekonomi atau keperluan
dalam sesuatu dasar afirmatif.
Di Manakah Agenda Malaysia?
Hari Malaysia seharusnya memperlihatkan komitmen Najib utuk
mengwujudkan perpaduan nasional dengan mengatasi jurang ekonomi di
kalangan rakyat Malaysia di Semenanjung, Sabah dan Sarawak.
Ketidakpuasan hati timbul di kalangan rakyat Sabah dan Sarawak akibat
kegagalan kerajaan melaksanakan Perjanjian 18/20 yang termeterai 50
tahun yang lalu. Malah, agenda PEB juga mengetepikan isu hak tanah yang
dihadapi oleh Orang Asli di Semenanjung seperti mana yang dikemukakan
oleh Laporan Suhakam berhubung Inkuiri Nasional ke atas Hak Tanah Orang
Asli/Asal Malaysia baru-baru ini.
Sebaliknya, tumpuan BN/Umno menimbulkan kegelisahan di kalangan
masyarakat Melayu mengenai jaminan hak istimewa, kedudukan dan agama.
Walau bagaimanapun, keputusan PRU13 telah memperlihatkan bahawa cubaan
ini tidak berjaya sepenuhya kerana sokongan masyarakat Melayu terhadap
BN terpecah dua dalam peratusan yang tidak jauh berbeza bagi PR.
Maka, pilihan yang kita ada sekarang bukan di antara dasar afirmatif
etnik atau sistem meritokrasi, tetapi di antara dasar afirmatif etnik
yang memecahbelahkan masyarakat dengan dasar afirmatif berasaskan
keperluan yang bertitiktolak daripada kelas ekonomi.